دوازدهمین نشست از سلسله نشست‌های بازاندیشی دو دهه اصلاحات اقتصادی صنعت برق برگزار شد

به گزارش پایگاه خبری پژوهشگاه نیرو، در این نشست که با حضور "حمیدرضا پیرمراد" عضو هیئت علمی پژوهشگاه نیرو، و دبیر نشست ، "حسین حیرانی" عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، "عبدالرسول پیشاهنگ" مشاور وزیر نیرو و "مرتضی بخشایش" مدیرکل دفتر مدیریت بهره‌وری و نوسازی اداری وزارت نیرو"، برگزار شد؛ نکات مهم و چالش‌های مرتبط با حکمرانی در صنعت برق مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

پیرمراد با بیان مطالبی در رابطه با حکمرانی و حاکمیت شرکتی عنوان داشت: در ایران به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم در بخش خصوصی و نیاز به تسریع در روند توسعه، حکمران در اموری بجز وظایف ذاتی خود دخالت کرده است. با این حال، حتی با وجود توسعه زیرساخت‌ها، هنوز تفکیک شفافی بین نقش دولت به عنوان حکمران و بخش خصوصی وجود ندارد، لذا دولت همچنان درگیر برخی از مسائلی است که بخش خصوصی نیز به آن‌ها ورود کرده است.

وی افزود: در صنعت برق، تعدادی شرکت مادر تخصصی و شرکت‌های زیرمجموعه وجود دارند که حاکمیت شرکتی در آن‌ها به درستی اعمال نمی‌شود. روابط بین سهامداران، مدیران و ذی‌نفعان شفاف نیست و فرایندهای تعیین مدیران بر اساس اصول حاکمیت شرکتی انجام نمی‌شود.

حیرانی در راستای فرایند تدوین برنامه استراتژیک شرکت مادر تخصصی برق حرارتی، به بیان عمده‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های این شرکت و همچنین ارائه راهکارها، با بهره‌گیری از نظر خبرگان صنعت پرداخت.

وی ابتدا به بررسی چالش‌های مرتبط با سطح حکمرانی شرکت برق حرارتی اشاره کرد و افزود: شفاف نبودن نقش و جایگاه شرکت در نظام صنعت برق، عدم استقلال مالی شرکت برق حرارتی، دور شدن شرکت برق حرارتی از ماهیت و ماموریت اصلی خود در اساسنامه، انباشت فزاینده بدهی‌های شرکت برق حرارتی، ضعف در برقراری ارتباط با دستگاه‌های بین بخشی و فرابخشی، از جمله مهم‌ترین این چالش‌ها است.

حیرانی همچنین به از دست رفتن ماهیت اصلی شرکت‌های تولید و شرکت‌های مدیریت تولید، حکمرانی نامناسب شرکت‌های تولید و مدیریت تولید، تناسب پایین مسئولیت‌ها، اختیارات و منابع شرکت، بهره‌وری پایین شرکت‌های تابع به ویژه شرکت‌های مدیریت تولید، عدم تناسب بین ماهیت شرکت‌های تولید و نحوه اداره آن‌ها، ایفای نقش نامناسب در ارتباط با نیروگاه‌های غیردولتی، اختیارات محدود شرکت برق حرارتی در رگولاتوری و تنظیم مقررات به عنوان بخش دیگری از این چالش‌ها اشاره کرد.

وی در ادامه راهکارهای مختلف در سطح شرکت برق حرارتی و شرکت‌های تابعه، وزارت نیرو، توانیر و همچنین راهکارهای سطح بخشی و فرابخشی را ارائه کرد.

پیشاهنگ با اشاره به نقش نیروگاه‌ها در پایداری شبکه و جلوگیری از فروپاشی شبکه، بر اهمیت روابط میان حکمران و بخش خصوصی تأکید کرد و عنوان داشت: همان‌طور که در بسیاری از صنایع کشور مشاهده می‌شود، سیاست‌گذاری کلان، برنامه‌ریزی و نظارت در صنعت برق باید بر عهده حکمران باشد.

پیشاهنگ گفت: به عنوان نمونه، در صنعت ساختمان، همه عوامل اجرایی، مشاوران و ناظران باید دارای گواهی‌نامه‌های معتبر باشند و این اصول را می‌توان در بخش خصوصی نیز پیاده‌سازی کرد.

پیشاهنگ به چرخه اقتصاد به عنوان حلقه گمشده در صنعت برق اشاره کرد و اظهار داشت: این صنعت به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی هنوز نتوانسته این مشکل را حل کند.

سرمایه‌گذاران اغلب پول خود را به خارج از صنعت برق می‌برند تا در کسب‌وکارهای دیگر سود بیشتری به دست آورند، که نشان‌دهنده چالش جدی در اقتصاد صنعت برق است.
پیشاهنگ همچنین، به مسئله صلاحیت حرفه‌ای و مالکیت دارایی فیزیکی اشاره و تأکید کرد که چالش‌های موجود در صنعت برق باعث تزلزل و از دست رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران شده است.

وی به لزوم تبیین مفاهیم حاکمیت شرکتی و اجرای صحیح آن‌ها در صنعت برق و شرکت‌های دولتی تأکید کرد و افزود: تمرکز بیش از حد بر حل مشکلات فعلی به جای توجه به بقای بلندمدت، از علل اصلی مشکلات کنونی است.

در این نشست بخشایش در ارتباط با سه مفهوم کلیدی حکمرانی، حاکمیت و تصدی‌گری موضوعاتی را مطرح و اظهار داشت: در برنامه هفتم توسعه تکلیف شده است که وزارت نیرو برای اصلاح ساختار خود و تفکیک امور حاکمیتی از تصدی‌گری، برنامه‌ای جامع تدوین کند.

وی همچنین به بررسی کارکردهای حکمرانی پرداخت و تأکید کرد که تفکیک نقش‌های حاکمیتی از فعالیت‌های تصدی‌گری و آثار آن بر کیفیت حکمرانی باید مورد تحلیل دقیق قرار گیرد.

جمع‌بندی مباحث ارائه شده توسط "حمیدرضا پیرمراد" عضو هیئت علمی پژوهشگاه نیرو به عنوان دبیر نشست و پاسخ به سوالات، بخش پایانی این نشست بود.