پژوهشی در پژوهشگاه نیرو به بررسی الگوی اصلاحات بانک جهانی و تجربه چین در صنعت برق پرداخته و نشان داده که تفکیک تدریجی امور حاکمیتی، تنظیمگری و تصدیگری و تمرکز زدایی از طریق سازوکار دولتهای استانی و محلی میتواند درسآموختههای مهمی برای صنعت برق ایران به همراه داشته باشد.
ویژگیهایی نظیر انحصار طبیعی و صرفههای حاصل از مقیاس در صنایع شبکهای نظیر صنعت برق منجر به این شده تا در اکثر کشورها مالکیت و مدیریت صنایع مذکور به صورت یکپارچه عمودی در اختیار دولت قرار گیرد. چنین نگرشی تا پایان دهه 1980 در اغلب کشورها حاکم بوده است.
پیشرفتهای فناورانه در این صنایع از جمله صنعت برق سبب شده تا در دهه 1990، نگرش جدیدی در این صنعت حکمفرما شود. بر اساس نگرش جدید، صنایع شبکهای ادغام شده عمودی، به صورت یکپارچه نیستند و شامل فعالیتهای متمایزی هستند که ویژگیهای اقتصادی متفاوتی از رقابتپذیر تا درجاتی از انحصار را دارا میباشند و همین موضوع، زمینۀ اصلاحات بخش برق را فراهم نموده است.
تدوین و بکارگیری الگوی اصلاحات بانک جهانی نقش بسزایی در فرایند اصلاحات بخش برق کشورها ایفا نموده و در این مسیر با موفقیتها و شکستهایی مواجه بوده است.
در پژوهشی که در پژوهشگاه نیرو با عنوان «بررسی و آسیب شناسی روند اصلاحات در بخش برق ایران و ارائه راهکارهای سیاستی» توسط "محمد عظیمزاده آرانی" عضو هیئت علمی گروه اقتصاد برق و انرژی و "محسن کجوری نفتچالی" دانشجوی دکتری برق دانشگاه تهران، انجام شده الگوی اصلاحات بانک جهانی از منظر مؤلفههای کلیدی و چینش آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نویسندگان تلاش کردهاند از این رهگذر به واکاوی فرایند اصلاحات بخش برق در چین بپردازند.
یافتههای پژوهش آنها نشان میدهد که تجربۀ کشور چین در تفکیک تدریجی امور حاکمیتی، تنظیمگری و تصدیگری از یکدیگر، تمرکز زدایی از طریق سازوکار دولتهای استانی و محلی و تجاری سازی شرکتهای دولتی میتواند درسآموختههایی برای صنعت برق ایران به همراه داشته باشد.
نقد الگوی بانک جهانی در اصلاحات بخش برق با تمرکز بر تجربه کشور چین، در مقالهای با عنوان «تحلیل فرایند اصلاحات بخش برق در چین و توصیههای سیاستی برای ایران» در فصلنامه علمی-پژوهشی «پژوهشنامه اقتصادی» به آدرس https://joer.atu.ac.ir/article_18280.html منتشر شده است.