به منظور کاهش اتکاء بخش تولید صنعت برق به دانش فنی شرکتهای خارجی، مرکز پایش و خدمات دهی آنلاین واحدهای نیروگاهی کشور به صورت مشارکتی بین پژوهشگاه نیرو، شرکت توربوتک و شرکت مادر تخصصی برق حرارتی به عنوان کارفرما احداث گردیده و این پروژه مراحل نهایی را طی می کند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه نیرو، سامانه مدیریت بهره‌برداری و نگهداری واحدهای نیروگاهی شامل بسته عیب یابی و پایش وضعیت، بسته افزایش راندمان، توان، طول عمر توربین گاز، بسته افزایش قابلیت اطمینان، دسترس پذیری و تعمیرات، بسته تخمین عمر بخشهای داغ نیروگاهی می باشد و اساس این بخشها مدلهایی از هر یک از اجزای اصلی توربین گاز است که براساس مشخصات توربین مدنظر و توسط کارشناسان و متخصصان مربوط به هر یک از اجزا توسعه می یابد.
بسته های فوق پس از توسعه در گروه‌های مربوطه بایکدیگر تجمیع شده و مدل جامع سیستم را شکل می دهند. نتایج به دست آمده از تجمیع بسته های سامانه مدیریت بهره برداری و نگهداری واحدهای نیروگاهی شامل: مدیریت دارایی های فیزیکی نیروگاه از کوچکترین تا عظیم ترین آنها، پایش دارایی ها در فازهای طرح ریزی، طراحی، خرید، ساخت ، راه اندازی، بهره برداری ، نگهداری و اسقاط، اتخاد تصمیم منتج از پایش دارایی ها، کاهش زمان مراحل خرید، ساخت و راه اندازی، کاهش زمانهای توقف بهره برداری ، افزایش میزان تولید، کاهش هزینه های نگهداری و تعمیرات توسط نگهداری بهینه تجهیزات، کاهش بروز حوادث ناشی از خرابی و صدمات زیست محیطی توسط پایش مداوم دارایی ها در زمان بهره برداری می باشد. مرکز پایش براساس تحلیلهایی نظیر تحلیل شرایط خرابی و اثرات ناشی از آن مشخص می کند که راهکارهای افزایش قابلیت اطمینان، افزایش قابلیت دسترسی و ... چیست.
مهندس فراهانی " رئیس مرکز توسعه فناوری بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی" در خصوص ضرورت انجام طرح "طراحی و پیاده سازی سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاههای کشور به موارد مندرج در سند "توسعه فناری‌های بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی" اشاره نمود و گفت: بر اساس سند مذکور نیازهای بخش تولید صنعت برق در قالب 35 عنوان طبقه‌بندی و اولویت‌بندی گردید. بخشی از نیازهای 35 گانه مورد اشاره از جنس توسعه نظام بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات (نظیر رویکرد مدیریت دارایی‌های فیزیکی) و بخش دیگر از جنس توسعه فناوری (نظیر توسعه فناوری های پایش وضعیت و عیب یابی) می‌باشد. پاسخگویی به نیازهای مذکور نیازمند ایجاد زیر ساختهای لازم می‌باشد. بر اساس بررسی سوابق کشور‌های پیشرفته در این زمینه، نیل به اهداف مورد اشاره مستلزم طراحی، پیاده‌سازی و ارایه خدمات به بخش تولید صنعت برق در قالب سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی می‌باشد که ضرورت انجام پروژه حاضر را برای متولیان صنعت برق را اجتناب ناپذیر می نماید.
وی افزود: علاوه بر موارد پیش گفته، کاهش اتکاء بخش تولید صنعت برق به دانش فنی شرکتهای خارجی، مستلزم توانمند سازی شرکتهای داخلی برای انجام پروژه های با ارزش افزوده بالا می باشد. بر اساس بررسی صورت گرفته، شرکت توربوتک در ایجاد سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات توربوکمپرسورهای شرکت ملی گاز، تجربه موفقی کسب نموده است. در این راستا با تعاملات صورت گرفته با شرکتهای صاحب صلاحیت در این زمینه نهایتا پروژه "طراحی و پیاده سازی سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاههای کشور" به صورت مشارکتی بین پژوهشگاه نیرو و شرکت توربوتک در دستور کار مرکز توسعه فناوری بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات واحدهای نیروگاهی قرار گرفت.
خروجی های این پروژه شامل 1) طراحی، پیاده سازی و بهره برداری از سامانه پایش وضعیت و عیب یابی، تحلیل قابلیت اطمینان، دسترسی و تعمیر پذیری و بهبود سیستم کنترل یک بلوک سیکل ترکیبی F9 ، 2) و یک بلوک سیکل ترکیبی V94.2 و 3) طراحی، پیاده سازی و بهره برداری از مرکز پایش وضعیت، عیب یابی و ارایه خدمات به ناوگان نیروگاههای کشور می باشد. سامانه مدیریت بهره برداری و نگهداری واحدهای نیروگاهی شامل بسته های متعددی می باشد. بسته پایش وضعیت و عیب یابی بر اساس تحلیل ارتعاشات، بسته پایش وضعیت و عیب یابی بر اساس تحلیل عملکرد ترمودینامیکی، بسته پایش وضعیت اجزای داغ واحدهای گازی و تحلیل عمر مصرفی اجزای واحد، بسته پایش وضعیت و عیب یابی محفظه احتراق توربین گاز، بسته پایش وضعیت فیلترهای هوای ورودی، بسته پایش وضعیت کمپرسور و تعیین زمان مناسب شستشوی آن، بسته تحلیل داده و قابلیت اطمینان، دسترس پذیری و تعمیرات، بسته ارتقای منطق سیستم کنترل بر اساس توابع هدف (افزایش ظرفیت، افزایش راندمان، افزایش عمر) و ... از جمله این بسته ها می باشد. بسته های فوق پس از توسعه در گروه‌های مربوطه بایکدیگر تجمیع شده و سامانه پیش گفته را شکل می دهند.
مهندس فراهانی به تامین نیازهای مدیران و کارشناسان شرکت برق در قالب داشبوردهای پایش، تحلیل و تصمیم سازی جهت مدیریت ناوگان نیروگاههای کشور به عنوان یکی از کارکردهای مرکز پایش اشاره نمود و گفت: تسهیل فرایند مدیریت بخش تولید صنعت برق در سطح ناوگان نیروگاههای کشور به کمک تحلیل های کارشناسی و بهبود فرایند تصمیم‌سازی مبتنی بر اطلاعات از جمله دستاوردهای این طرح می باشد.
علاوه بر آن ایجاد شرکتهایی که بتوانند به طور مستمر خدمات به نیروگاههای کشور ارائه دهند، نیازی بود که از طر ف نیروگاهها ابراز می‌شد. این ضرورت باعث شد که تا طراحی و توسعه یک سامانه جامع به این منظور در دستور کار قرار گیرد. بدین منظور احداث و راهاندازی مرکز پایش و ارائه خدمات به ناوگان نیروگاهی کشور، با هدف جمع آوی اطلاعات واحدهای نیروگاهی کشور در یک مرکز، و سپس عیب یابی و ارائه خدمات در سطوح مختلف و به صورت 7 روز هفته و 24 ساعته مورد توجه قرار گرفت.
فراهانی ضمن اشاره به بروز بودن فناوریهای مورد استفاده در مرکز پایش واحدهای نیروگاهی تصریح کرد: پلت فرم و قالب اصلی این طرح براساس روشها و فناوریهای روز دنیا شکل گرفته است. هر چند به صورت جزء جزء در حوزه پایش وضیعت، فعالیتهای خوبی در کشور صورت گرفته است اما ارایه یک محصول صنعتی قابل استفاده در نیروگاهها در این ابعاد، از جمله اقدامات قابل توجه و برجسته در حوزه بهره برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاههای کشور محسوب می گردد. از جمله ویژگی های محصولات توسعه داده شده در این سامانه تکیه زدن به توان داخلی و بومی سازی این محصولات بر پایه دانش فنی متخصصین داخلی است. این فعالیتها، بخصوص در شرایط تحریم نتایج ارزشمندی خواهد داشت. این سیستم با بهره‌گیری از توان دانشی محققان داخلی، اساتید دانشگاه و شرکتهای دانش بنیان به صورت کاملا بومی سازی شده توسعه داده شده است.
رئیس مرکز تعمیرات نیروگاهی پژوهشگاه نیرو تصریح کرد هدف ما این است که در مرحله اول یک بلوک سیکل ترکیبی Frame 9 و یک بلوک سیکل ترکیبی V94.2 به عنوان نمونه هایی از پرکاربردترین واحدهای نیروگاهی کشور به صورت محلی و مرکزی مورد پایش و عیب یابی قرار گرفته، سپس در افق 5 ساله، اطلاعات 50 واحد نیروگاهی به این مرکز منتقل و بعد براساس اطلاعات ثبت شده، ارائه خدمات به واحدهای نیروگاهی و همچنین بخش حاکمیت انجام شود.
وی افزود: یکی از عواید بزرگ این طرح این است که به نوعی زیرساختهای نرم افزاری و سخت افزاری برای گردآوری، پایش و تحلیل اطلاعات با حجم بسیار زیاد ( Big Data )را ایجاد می‌کند. امروزه دستیابی به اطلاعات با حجم بسیار زیاد یکی از ثروت هایی است که با جمع آوری اطلاعات نیروگاهی و ثبت آن در مرکز، می تواند به وفور مورد استفاده قرار گیرد و عواید بسیاری مناسبی را ایجاد کند. این مرکز زیر ساختهای لازم برای دستیابی به اطلاعات با حجم بسیار زیاد را در بخش تولید صنعت برق فراهم می کند. از جمله دستاوردهای توسعه این زبرساختها، انجام پروژه هایی نظیر نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان (RCM) در نیروگاهها می باشد که به نوعی ارتقاء عملکرد واحدهای نیروگاهی را نتیجه خواهد داد.
مرکز پایش و ارائه خدمات به ناوگان نیروگاهی کشور، قطعا می‌تواند قابلیت اطمینان و قابلیت دسترسی را افزایش دهد و عواید فراوانی را نصیب بخش تولید صنعت برق کند که توجیه اقتصادی طرح را بیش از پیش عیان می سازد. به عبارت دیگر، کارآمدی بخش تولید صنعت برق در گرو توسعه نظام و فناوری های صنعت برق است و ایجاد سامانه مدیریت بهره‌برداری، نگهداری و تعمیرات نیروگاههای کشور گام مهمی در این راستا به شمار می رود.